بلاگ

#

تکنیک بافندگی از سنتی تا صنعتی طراحی (بافت)_ بخش دوم

  • admin
  • 1402/11/28
  • پیام (0)

دوره ایلامیان

قرن هشتم ق.م در حفریاتی که در شهر قدیمی ارجان به عمل آمد تابوتی برنزی یافت شد که در آن قطعات پارچهای به دست آمد. این پارچه ها به دقت قبل و در ضمن مراحل حفاری ، مرمتی ، آزمایش گردید. این قطعات که در ضخامت چندین لایه تا شده و درون تابوت قرار داده شده اند اکنون به سه شکل وجود دارند. اول قطعات پارچه جدا شده ای که شسته، صاف  قاب شده . دوم قطعات کوچک و تا شده ای که تمیز و یا باز نشده اند و سپس قطعات کربونیزه شده که به همان شکل باقی مانده اند. تمام قطعات صاف شده از جنس کتان و دارای بافت تافته  Plain wave یعنی بافت ساده می باشند. الیاف کتانی دارای کیفیت خوب می باشند. الیاف کتانی دارای کیفیت خوب می باشند. رنگرزی نشده و به رنگ کرم متمایل به سبز و همراه با لکه های تیره تری هستند که به دلیل همجواری با تابوت برنزی و اشیا موجود در آن است

دوران هخامنشیان

قبل از این دوران طرز بافت اکثراً نوع ساده ای بود که در آن به ترتیب نخهای تار و پود یک در میان در زیر و روی یکدیگر قرار می.گرفتند همین بافت بعداً در صنعت قالی بافی هم به کار رفته است ولی پودهای رنگارنگ کوتاه فقط قسمتی از عرض پارچه را بر حسب تقاضای طرح مورد نظر میگیرد طرحهای متنوع و رنگارنگی که شامل اشکال ،جانوران، پرندگان گل و گیاهان و طرح های هندسی که همه از مفاهیم بنیادی و رازآمیزی برخوردار بوده اند. اولین نوع بافت در این دوران از چینیها اقتباس گردید و با تغییراتی که در آن داده شده است در ایران معمول گردیدنمونه های چینی این بافت را همانطور که توضیح داده شد دو تار و یک پود تشکیل میدهد که بود در وسط دو تار با بافت ساده قرار میگیرد و پارچه چه در رو و چه در پشت تارنما میباشد در ایران همین نوع بافت به کار میرود ولی از یک تار و دو بود. در این بافت تار در میان دو پود قرار گرفته و پارچه از هر دو رو پودنما است و نختار در هیچ یک از دو طرف پارچه دیده نمی شود دومین نوع بافتی که مربوط به این دوران است که ظاهراً همچنان از چین اقتباس شده از چهار بود و سه تار که یکی از آنها ضخیم و دو دیگر نازکتر هستند بافته میشود هر جفت بود بر حسب تقاضای طرح پارچه در نمای رو و یا پشت آن قرار میگیرند و با تار ضخیم به نحو ساده درگیر شده و بافت اصلی پارچه را تشکیل میدهد. دو تار نازکتر بدون اینکه با پودها بافته شوند از وسط آنها میگذرند و به این ترتیب تارهای نازک در هیچ یک از دو روی پارچه دیده نمیشوند و پارچه بود تنها .است این بافت سنگین تر و دارای کناره های محکمتری است بافندگان ایرانی پنج الی شش پود نیز در این نوع بافت به کار برده اند.

دوره پارتها یا اشکانیان

بافت طرح تار مرکب و بافت تار طرح مرکب که تار نگهدارنده به بود جناغی درگیر می شود و قبلاً توضیح آن داده شده در خاور ایران متداول بود وقتی که این شیوه به سوی باختر گسترش یافت بافندگان ایران روش دو تاری را به کار بردند ولی چون به طرح بافت پودی عادت داشتند روش چینیها را معکوس کرده و یک پارچه ترکیبی بافتند که طبق طرح و نقشه آن یکی از پودها در روی پارچه قرار میگرفت گاهی اوقات البته نه همیشه این دو ردیف یک در میان تاری را که با بود درگیر نشده است ولی در داخل پارچه است در میان می گیرد

دوره ساسانیان

روش ترکیبی بالا از سال 224 میلادی آغاز شد و هیچگاه از میان نرفت و به همان شکل هم به روم شرقی (بیزانس) ، سیسیل ایتالیا و شمال اروپا رفت و در آنجا به نام پارچه های مرکب شناخته شد. در زمان ساسانیان یک نوع پارچه بافی دیگر در ایران پیدا شد. اساس این نوع پارچه بافی را میتوان در پارچههای لطیف و زیبای هزاره دوم پیش از میلاد سراغ کرد. از نمونه ای که پیدا شده معلوم میشود که این نوع بافت در دورههان وجود داشته است. بافت پارچه های مزبور در سده دوم میلادی در آسیای مرکزی و در سده سوم در سوریه متداول شد و در سوریه تبدیل به یک بافت جناغی مرکب تمام عیار گردید در زمان ساسانیان از سوریه به ایران برگشت و از آنجا به چین راه یافت و تا زمان سلطنت تانگ ها م جزو بافت استاندارد در چین شد. از زمان ساسانیان به این طرف بافت جناغی مرکب بیشتر از پارچه مرکب متداول شد در زمان ساسانیان الیاف و پارچه های ابریشمی زیادی از چین به ایران وارد میشد و بافندگان ایرانی برای نخستین بار طرح های پیچیده ای را روی پارچه می دیدند که فن بافت آنها تا آن روز برای آنها ناشناخته بود تقلید ساده این طرح ها روی دوکهای بافندگی ایرانی عملی نبودایرانیان برای یافتن گلیم با پودهای جناغی تارهای سفت و فنری بکار می بردند. عوض کردن این روش و بافت تارهای شل نتابنده ابریشمی روی دستگاههای سفت بافت بودی و تبدیل آن به طرح ها و نقشه های تاری بسیار دشوار بود برای چیره شدن به این دشواری بافندگان ایرانی نخست تار ابریشم را تابیدند این امر سبب شد که تار آنها مانند تار پشم سفت شود. نوع بافت دوتاری دو چله ای چینیها را اقتباس کردند ولی رویه چله ای را تبدیل به ترکیب رویه پودی کردند. همه این کار را میشد با دستگاه چله کشی سوریه ای انجام داد و این همان دستگاهی است که با فن بافت خود به روم ،شرقی ،اسپانیا، ایتالیا و شمال اروپا راه یافت در دستگاه را دستگاه دمشقی .نامیدند همین دستگاه بود که در سال ۱۷۵۲ شارل ماری ژاکارد ابریشم بافت اهل ،لیون آن را مکانیکی کرد و به این ترتیب توانست به جای گوشواره کش دستگاه چله کش از ماشین مکانیکی اختراعی خود که با کارت کار میکرد استفاده کند

 

پیام ها

دیدگاهی در پیرامون این پست ثبت نشده است !

ارسال دیدگاه ها

دیدگاه‌های خود را برای ما ارسال کنید.